Als mensenrechtenorganisatie zet GRIP zich in voor een inclusieve samenleving, gelijke rechten en gelijke kansen. Zo verdedigt GRIP ook het recht op een betaalbare en toegankelijke woning voor iedere persoon met een handicap. Met ‘toegankelijk’ bedoelen wij een woning die aangepast is aan de persoonlijke noden.
Het begrip handicap is breed is en behelst een grote en diverse groep. Iedereen kan een handicap of chronische ziekte krijgen. Je dochter, een goede vriend, een vader, een buurman kan een handicap hebben of krijgen. Een woonbeleid dat rekening houdt met mensen met mensen met een handicap is een woonbeleid dat goed is voor iedereen. GRIP ziet drie grote beleidsuitdagingen :
- Tekort aan betaalbare en toegankelijke woningen opvullen;
- Recht op wonen onafhankelijk maken van keuzes rond ondersteuning;
- Discriminatie en ongelijke behandeling tegengaan.
In onze standpuntnota over een inclusief woonbeleid staan 10 speerpunten om deze uitdagingen aan te pakken.
De wooncrisis
De wooncrisis heeft telkens grotere gevolgen voor een telkens grotere groep mensen. Sommige bevolkingsgroepen worden onevenredig hard getroffen. De groep personen met een handicap is een van die groepen. Personen met een handicap zijn oververtegenwoordigd in de armoedecijfers en hebben vaak extra noden door hun handicap. Denk bijvoorbeeld aan een rolstoeltoegankelijke woning, aandacht voor een prikkelarme omgeving, een extra slaapkamer om een ondersteuner te laten slapen, enzovoort.
De blijvende krapte op de private huurmarkt, zeker in het goedkoopste segment, maakt het ook voor veel personen met een handicap vaak enorm moeilijk om een betaalbare en geschikte woonst te vinden. Sociale woningen zijn er veel te weinig en bovendien zijn er veel te weinig aangepaste sociale woningen. Vaak is er zelfs de verplichting om zorg in te kopen bij een welbepaalde zorgaanbieder.
De wooncrisis zet het recht op wonen maar ook alle hiermee verbonden mensenrechten zwaar onder druk. Een goede thuis is ook de basis om stappen te zetten voor participatie aan de samenleving op tal van domeinen en voor volwaardig burgerschap. Het is de basis voor een inclusieve samenleving waarin iedereen een eigen plaats kan innemen. Het uitblijven van een beleid dat de wooncrisis aanpakt brengt een inclusieve samenleving dan ook niet dichterbij, integendeel, het doet er van wegdrijven. Het doet de kloof tussen bevolkingsgroepen en de kansenongelijkheid toenemen.
Deïnstitutionalisering
Artikel 19 van het VN-Verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap, geratificeerd door België in 2009, beschrijft specifiek het recht op wonen waar en met wie je wil. Het VN-Comité in Genève dat de implementatie van het verdrag opvolgt heeft België al in 2014 gewezen op het zeer groot aantal mensen dat in woonzorginstellingen leeft. Om mensen toe te laten in de maatschappij te leven is het cruciaal dat zij toegang hebben tot een goede woning, tot ondersteuning en voldoende inkomen overhouden. Een inclusief woonbeleid krijgt in dit licht dus een extra dimensie.
De Woonzaak
Er is veel werk aan de winkel, maar er ontbreekt een daadkrachtig beleid. Een aantal oplossingen is al vele jaren bekend maar wordt niet of te weinig in gang gezet. Daarom is de Woonzaak nodig.
GRIP steunt de Woonzaak omdat het hoog tijd is voor meer daadkracht van beleidsmakers om een inclusief woonbeleid te voeren. De noden zijn duidelijk, maar het gevoel van urgentie schijnt te ontbreken bij onze beleidsmakers. Een inclusief woonbeleid moet hoger op de politieke agenda komen te staan.
De Woonzaak verdient alle steun, zodat het recht op wonen meer prioriteit krijgt en zodat we een inclusief woonbeleid krijgen dat de betaalbaarheid op de private huurmarkt verbetert, dat zorgt voor fors meer sociale woningen en dat discriminatie en ongelijke behandeling aanpakt. We pleiten voor een beleid met een visie op Universeel Ontwerp bij woningen en een loskoppeling van voorwaarden om een bepaald zorg-of ondersteuningspakket te aanvaarden om toegang te krijgen tot een woning.